Mamo, tato ja cię nie słucham! - Czym są zaburzenia przetwarzania słuchowego?
Słyszenie nie jest jednoznaczne ze słuchaniem. Możemy mieć dobry słuch a funkcjonować jak osoba z niedosłuchem. Słyszenie jest procesem biernym i zależy od stanu naszego narządu słuchu. Należy podkreślić, że tak naprawdę słyszymy mózgiem, a ucho to drzwi do mózgu.
W swojej pracy z dziećmi często obserwuję, że mimo dobrze funkcjonującego narządu słuchu jest grupa dzieci, która ma trudności z odbiorem i pełnym wykorzystaniem informacji płynącej droga słuchową. Pierwsze symptomy, na które zwracamy uwagę, wiążą się z funkcjonowaniem dziecka w życiu codziennym. Gdy dziecko słyszy ale nie słucha np. Czy możesz przynieść z kuchni sól? I umyj po drodze ręce, obiad na stole - mówimy do dziecka, raz, drugi, a dziecko siedzi i nic. Po pewnym czasie idzie do kuchni, wraca z butelką soku, a ręce ma nadal brudne. Nieposłuszne? Złośliwe? Niekoniecznie. Tak mogą się objawiać zaburzenia przetwarzania słuchowego i problemy z koncentracją.
Rodziców, nauczycieli powinny zaniepokoić następujące sytuacje. Kiedy dziecko słyszy polecenie, ale wykonuje tylko jego jedną część, albo na zadane pytanie odpowiada, ale z pewnym opóźnieniem. Gdy w przedszkolu maluch najpierw patrzy, jak grupa reaguje na polecenie wychowawczyni, a następnie powtarza czynności za rówieśnikami. Kiedy w szkole obserwujemy kłopoty z koncentracją uwagi, skupieniem się na głosie nauczyciela, brzydkie pismo z błędami, trudności w czytaniu, polegające na niewłaściwym łączeniu głosek w wyrazy, trudności z dobrym słyszeniem w szumie, mylenie podobnie brzmiących głosek p/b, t/d, brakiem umiejętności konstruowania płynnych wypowiedzi. To, że ucząc się w domu do dyktanda, dziecko nie robi błędów lub robi ich bardzo mało, a w szkole nie potrafi zapisać tego, co dyktuje nauczyciel i dostaje jedynkę. To, że dzieci po powrocie ze szkoły mówią, że nic nie było zadane lub pamiętają tylko część prac domowych. Tłumacza, że nauczycielka nic nie mówiła na ten temat. Okazuje się, że wiele z tych przypadków ma swoje źródło w trudnościach przetwarzania dźwięków na poziomie centralnym.
Pomocą w tego typu trudnościach jest Indywidualna Stymulacja Słuchu IAS, która skutecznie wspiera osoby z zaburzeniami przetwarzania słuchowego.
Jak przebiega proces terapeutyczny. Otóż rozpoczyna się od diagnozy. Podczas diagnozowania wykonywane są testy audiometrii tonalnej, testy w których ocenie podlega kilka procesów słuchowych, takich jak: przewodzenie sygnału pomiędzy półkulami , integracja obu uszna (podzielność uwagi), separacja obu uszna (selektywność uwagi).
Na podstawie wyników badań audiometrii tonalnej dobierane są odpowiednie moduły dźwiękowe zawierające specjalnie opracowaną, filtrowaną muzykę instrumentalną, zapisywaną na płytach CD. Wystarczy 10-15 minut słuchania w ciągu dnia w domu lub w szkole przez słuchawki. Terapia tą metodą trwa od 6 do 10 miesięcy, zależnie od indywidualnych potrzeb. Postępy w terapii kontrolowane są, zależnie od wieku, co 4 do 8 tygodni, a po każdej kontroli pacjent otrzymuje nowa płytę z indywidualnie dobranym programem terapeutycznym.
Terapia słuchowa IAS poprawia nie tylko przetwarzanie słuchowe, ale również:
zdolność utrzymania uwagi i koncentracji na wypowiedziach ustnych,
czytanie,
rozumienie mowy,
artykulację,
komunikację,
samoocenę,
harmonizuje napięcie mięśniowe, co wpływa na postawę ciała,
utrzymanie równowagi,
koordynację ruchów,
motorykę.
Zaletą metody Indywidualnej Stymulacji słuchu Johansena jest jej dostępność dla osób mieszkających daleko od dużych ośrodków miejskich, gdyż odbywa się ona całkowicie w warunkach domowych.
Agata Sekulska
pedagog specjalny
terapeuta INPP, TCK, JIAS